Podsumowanie eliminacji: Serbia zdecydowanie najlepsza

Eliminacje europejskich pucharów stają się coraz bardziej rozbudowane. Teraz mamy za sobą pierwszy sezon po kolejnej zmianie formatu. Tym razem podstawową różnicą jest wprowadzenie ścieżki mistrzowskiej w LE bez klasycznego rozstawienia. Poniżej podsumowanie eliminacji.

Najlepsi i najgorsi w tym sezonie

Lp.	Miejsce w rankingu	Kraj	Eliminacje	LM (bonus)	Razem
1	19	Serbia	4,250	1,000	5,250
2	24	Norwegia	4,125		4,125
3	21	Szkocja	4,000		4,000
4	18	Cypr	3,875		3,875
4	13	Dania	3,875		3,875
4	31	Słowacja	3,875		3,875
7	11	Holandia	2,000	1,600	3,600
8	1	Hiszpania	0,857	2,286	3,143
9	30	Słowenia	3,125		3,125
10	14	Grecja	2,300	0,800	3,100
..	..	..	..	..	..
26	16	Chorwacja	2,250		2,250
26	22	Polska	2,250		2,250
26	6	Rosja	0,917	1,333	2,250
..	..	..	..	..	..
50	38	Finlandia	0,875		0,875
51	54	Andora	0,833		0,833
52	46	Estonia	0,500		0,500
52	52	Irlandia Płn.	0,500		0,500
52	55	San Marino	0,500		0,500
55	49	Czarnogóra	0,375		0,375

Choć Serbia wprowadziła „tylko” jeden klub do fazy grupowej, jej dorobek punktowy za same eliminacje i tak jest najwyższy, nawet licząc bez bonusowych punktów za grupę LM. Nie jest to rekord, choćby rok temu Cypr zdobył 4,750, a łącznie z bonusem – 5,750. Mimo to zwraca uwagę, że w pierwszej czwórce znajdują się kraje będące w naszym zasięgu jeszcze na starcie sezonu. Ponadto dwa kraje z okolic 30. miejsca, z których zresztą Słowenia nie ma żadnego klubu w fazie grupowej. Dość standardowo w czołówce eliminacji pojawia się Dania, z którą – w dużej mierze dzięki bonusom – mogą rywalizować kraje z ich okolic w rankingu, a więc Holandia i Grecja. Hiszpanii właściwie nie ma co liczyć, bo w eliminacjach grał tylko jeden klub z tego kraju. Sevilla wygrała jednak wszystkie sześć meczów. Oprócz niej udało się to tylko Genkowi, za to dużo szersze grono nie przegrało żadnego meczu:

5-3-0: København
5-1-0: Girondins Bordeaux
4-4-0: Crvena zvezda, Malmö, Rangers
4-2-0: AEK Larnaka, Ajax
3-3-0: Atalanta, RB Leipzig
3-1-0: Olympiakos Pireus
2-2-0: AEK Ateny, Benfica, Salzburg
2-0-0: PSV
1-3-0: KF Prisztina
1-1-0: Young Boys
0-4-0: NK Domžale
0-2-0: Široki Brijeg, St Joseph’s

Ciekawy jest przypadek Salzburga. W ostatnich dwóch sezonach rozegrał osiem meczów w eliminacjach LM, z których nie przegrał żadnego. Po raz 10. i 11. nie był jednak w stanie awansować do fazy grupowej LM, ponieważ odpadał przez zasadę bramek wyjazdowych. Teraz mówi się o tym, że trenerzy klubów europejskich chcieliby wycofania tej zasady, a UEFA ma zająć się rozpatrzeniem tej sprawy.

Rozstawieni vs nierozstawieni

W eliminacjach LM i LE 2018/19 rozegrano 405 meczów, na co złożyło się 201 dwumeczów oraz trzy pojedyncze mecze w rundzie wstępnej eliminacji LM. Nie zawsze rozstawienie w danej rundzie polegało na tym, że zespołem rozstawionym był ten z lepszym współczynnikiem. Dla potrzeby tego podsumowania jako zespoły rozstawione przyjęte zostały te, które w danej parze miały lepszy współczynnik. Uwzględnione zostały także wspomniane pojedyncze mecze z rundy wstępnej el. LM.

	Wygrane rywalizacje – rozstawiony	%	Wygrane rywalizacje – nierozstawiony	%
Eliminacje LM	33	70%	14	30%
ścieżka mistrzowska	27	69%	12	31%
ścieżka niemistrzowska	6	75%	2	25%
Eliminacje LE	110	70%	47	30%
ścieżka mistrzowska	19	70%	8	30%
ścieżka niemistrzowska	91	70%	39	30%
Razem	143	70%	61	30%

Jak się okazało, w obu rozgrywkach wyniki były podobne, jeśli chodzi o awanse klubów z niższym współczynnikiem. Wyjątkiem jest tu ścieżka niemistrzowska LM, w której rozegrano jednak zaledwie osiem dwumeczów. Najwięcej mówi ścieżka niemistrzowska LE, gdzie było ich aż 130. Rundą, w której procentowo było najwięcej niespodzianek, okazała się ta pierwsza (wstępna), ale na drugim miejscu znalazła się ostatnia, czyli IV – awansowało tylko 7 zespołów rozstawionych i aż 6 nierozstawionych. To też wskazuje na wyrównany poziom, jako że zdarzyły się pary FCSB – Rapid Wiedeń czy Gent – Bordeaux. Miały też miejsce klasyczne niespodzianki, jak rajd Sarpsborga – debiutanta w pucharach – do grupy LE.

Wyeliminowali najwięcej rywali rozstawionych (z lepszym współczynnikiem):

Klub	Kraj	Liczba wyeliminowanych rozstawionych rywali	Wyeliminowane kluby
Sarpsborg 08	Nor	3	Sankt Gallen, Rijeka, Maccabi Tel Awiw
AEK Larnaka	Cyp	3	Dundalk, Sturm Graz, Trenčín
Rangers FC	Sco	3	Osijek, Maribor, Ufa
Spartak Trnawa	Svk	2	Zrinjski, Legia
Shkëndija Tetowo	Mkd	2	TNS, Sheriff
MOL Vidi	Hun	2	Łudogorec, Malmö
Progrès Niederkorn	Lux	2	Qabala, Honved
Pjunik Erywań	Arm	2	Vardar, Toboł
F91 Dudelange	Lux	2	Legia, Cluj
Drita Gnjilane	Kos	2	FC Santa Coloma, Lincoln
Olimpija Ljubljana	Svn	2	Crusaders, HJK
Torpedo Kutaisi	Geo	2	Víkingur, Kukësi

Tylko trzem klubom udało się pokonać aż trzech rywali z lepszym współczynnikiem, i wszystkie brały udział w ścieżce niemistrzowskiej LE, więc teoretycznie tej najtrudniejszej. Z jednej strony to może świadczyć o tym, że nic nie jest niemożliwe i skoro debiutant z Norwegii jest w stanie coś takiego zrobić, to inne kluby z lig o porównywalnym poziomie też by mogły… Z drugiej jednak niezwykle ważne jest losowanie. Droga AEK-u Larnaka do LE w 2/3 wyglądała jak ścieżka Legii do grupy LM w sezonie 2016/17, kiedy mistrz Polski był rozstawiony przez całe eliminacje. Co ciekawe, wtedy niejako zarzucano jej, że „wylosowała” sobie awans, a teraz przy Larnace ten argument nie jest podnoszony. Trzeba jednak uczciwie przyznać, że zespół z Cypru zdemolował swoich rywali, a zwłaszcza Sturm Graz.

Legia pojawia się tu też jako jeden z dwóch zespołów wyeliminowanych przez Trnawę i Dudelange. Oprócz nich jedynie zespołowi MOL Vidi wyeliminowanie dwóch rozstawionych rywali dało udział w fazie grupowej. Pozostałe eliminowały ich na tak wczesnych etapach, że dało im to udział najwyżej w IV rundzie.

Co ciekawe, droga Dudelange do fazy grupowej LE wyglądała bardzo podobnie jak mistrza Szwecji, Malmö FF. Oba te kluby wyeliminowały Dritę Gnjilane oraz CFR Cluj, natomiast odpadły z MOL Vidi. Jedyną różnicą były kluby eliminowane przez nie odpowiednio w III (Legia) i IV rundzie (Midtjylland).

Rywalizacja w rankingu

Zanim czeka nas kolejna zmiana formatu rozgrywek (prawdopodobnie już od 2021 roku), w tym sezonie wiemy jeszcze, które miejsca w rankingu krajowym będą szczególnie ważne. Oto one:

4 – daje sześć zespołów w fazie grupowej (4 LM + 2 LE) zamiast 4 lub 5 (2 lub 3 LM + 2 LE)
6 – wicemistrz w fazie grupowej LM bez eliminacji
10/11 – mistrz w fazie grupowej LM bez eliminacji (w zależności od przesunięć)
12 – zdobywca pucharu krajowego w fazie grupowej LE bez eliminacji
15 – dwa zespoły w eliminacjach LM (łącznie z LE – 5)
17/18 – późniejszy start mistrza i zdobywcy pucharu (II runda el. LM i III runda el. LE)
24/25 – zdobywca pucharu gra od II rundy eliminacji LE zamiast od I
47 – brak konieczności uczestniczenia w rundach wstępnych el. LM i LE
51 – łącznie 4 zespoły w pucharach zamiast 3

Wśród nich realna walka będzie toczyć się o miejsca 10-12, 15 oraz 24/25. W przypadku miejsc 4 oraz 6 różnica punktowa jest duża i może być niemożliwa do odrobienia, zaś poniżej miejsca 43 (Luksemburg) nikt nie ma już swojego przedstawiciela w pucharach.

Poz.	Kraj	2014/15	2015/16	2016/17	2017/18	2018/19	Razem
10	Turcja	6,000	6,600	9,700	6,800	1,900	31,000
11	Holandia	6,083	5,750	9,100	2,900	3,600	27,433
12	Austria	4,125	3,800	7,375	9,750	1,600	26,650
13	Dania	2,900	5,500	8,500	5,250	3,875	26,025
14	Grecja	6,200	5,400	5,800	5,100	3,100	25,600

Turcja niemal na pewno będzie poza zasięgiem krajów będących za nią. Natomiast miejsce 11, dające z dużym prawdopodobieństwem fazę grupową LM bez eliminacji, może zająć nawet i 14. Grecja. Tak wygląda sytuacja klubów reprezentujących te kraje:

Holandia (2/5) – PSV (LM – Barcelona, Inter, Tottenham), Ajax (LM – Bayern, Benfica, AEK Ateny)
Austria (2/5) – Salzburg (LE – Leipzig, Celtic, Rosenborg), Rapid Wiedeń (LE – Villarreal, Spartak Moskwa, Rangers)
Dania (1/4) – København (LE – Zenit, Bordeaux, Slavia Praga)
Grecja (3/5) – AEK Ateny (LM – Bayern, Benfica, Ajax), Olympiakos Pireus (LE – Milan, Betis, Dudelange), PAOK (LE – Chelsea, BATE, Vidi)

Ta Grecja, z trzema klubami w grze i całkiem przystępnym losowaniem, może zdziałać więcej niż by się wydawało po pozycji w rankingu. Bardzo interesujące pod tym kątem będą mecze AEK-u z Ajaxem w LM. To nie tylko gra o punkty rankingowe, ale i o udział w pucharach na wiosnę. Dania z jednym klubem nie wydaje się poważnym kandydatem do 11. miejsca, pewną zagadką jest Austria, której kluby stać zarówno na wyjście z grupy, jak i na kilka porażek. Salzburg zwykle prezentował się dobrze w LE, ale to może być za mało.

Poz.	Kraj	2014/15	2015/16	2016/17	2017/18	2018/19	Razem
15	Szwajcaria	6,900	5,300	4,300	6,500	1,900	24,900
16	Chorwacja	6,875	4,500	5,125	5,125	2,250	23,875
17	Czechy	3,875	7,300	5,500	5,500	1,500	23,675
18	Cypr	3,300	3,000	5,500	7,000	3,875	22,675
19	Serbia	2,750	4,250	2,875	6,375	5,250	21,500

W grze o 15. miejsce mogą się też znaleźć kraje z wyższych miejsc, ale to chyba mało prawdopodobne. Tu jedynie Czechy i Cypr są naprawdę solidnie reprezentowane:

Szwajcaria (2/5) – Young Boys (LM – Manchester United, Juventus, Valencia), FC Zürich (Leverkusen, Łudogorec, Larnaka)
Chorwacja (1/4) – Dinamo Zagrzeb (LE – Anderlecht, Fenerbahce, Spartak Trnawa)
Czechy (3/5) – Viktoria Pilzno (LM – Real Madryt, Roma, CSKA Moskwa), Jablonec (LE – Dynamo Kijów, Rennes, Astana), Slavia Praga (LE – Zenit, Bordeaux, København)
Cypr (2/4) – AEK Larnaka (LE – Leverkusen, Łudogorec, Zürich), Apollon Limassol (LE – Lazio, Marsylia, Eintracht)
Serbia (1/4) – Crvena zvezda (LM – PSG, Napoli, Liverpool)

Czy tym klubom uda się w ogóle coś zrobić? Teoretycznie większość z nich nie ma dużych szans w swoich grupach. Nawet Apollon w grupie LE dostał średniaków z najmocniejszych lig. Teoretycznie to oznaczałoby problemy, ale w praktyce nie takie kluby jak Eintracht czy Bordeaux traciły punkty w LE. Dla Szwajcarii ogromnym dramatem jest brak Basel, a dla Chorwacji – brak Rijeki czy nawet Hajduka Split (na Dinamo w fazie grupowej często nie ma co liczyć). Czechy mało grały w eliminacjach (dwa kluby od razu w grupie, Slavia z III rundy el. LM przeszła do grupy LE) i teraz mogą to nadrobić. Zdecydowanie najmniejsze szanse ma tu Serbia, ale kto wie, może Crvena zvezda będzie w stanie powtórzyć wyczyn Legii i zająć 3. miejsce w kosmicznie trudnej grupie LM? Jednak mimo wszystko, jeśli czegoś się tu spodziewać, to raczej po Czechach i Cyprze, które przy tylu klubach naprawdę łatwo mogą zdobywać punkty.

Sytuacja z miejscami 24/25 została opisana tutaj i będzie monitorowana na bieżąco. Tyle nam zostało, jeśli chodzi o miejsce Polski w rankingu krajowym…

Na koniec

Ponieważ wyszło trochę za długo, podsumowanie polskich klubów ukaże się oddzielnie. Z kilku względów nie będzie to przyjemna lektura.